Wprowadzenie

Tworząc tę serię, staram się zachować pewien balans. Mówiąc o kosztach w artykule poświęconym #TCO, chcę zwrócić uwagę na to, że później, po policzeniu #ROI, nam się te koszty zwrócą (albo nie 😔). Po wyliczeniu #ROI, musimy wiedzieć, czy uzyskane wyniki – #rentowność, pozwolą nam na zaspokojenie potrzeb nie tylko inwestora, ale również instytucji finansujących inwestycje 🏦. Nawet jeżeli nie korzystasz z zewnętrznych źródeł typu #VentureCapital, czy kredytów, to kasa, która potencjalnie zainwestujesz, też swoje kosztuje 💸. Z pomocą przychodzi nam wskaźnik #WACC (Weighted Average Cost of Capital – Średni Ważony Koszt Kapitału) 🧮💡.

Czym jest WACC i dlaczego jest istotny?

Chociaż wzór, w porównaniu z #ROI, wygląda na trochę bardziej skomplikowany 😕, może i nazwa nie zachęca, ale pod tymi słowami kryje się koncepcja kluczowa dla każdego inwestora 🎯. #WACC pokazuje, jaką stopę zwrotu musi generować firma (a na nasze potrzeby – projekt), aby zaspokoić potrzeby inwestorów oraz instytucji finansujących 💼. Żeby zadowolić inwestorów, to przedsięwzięcie musi zapewnić dochód po podliczeniu kosztów pozyskania kapitału na projekt 💰. Co z tego, że projekt będzie rentowny (#ROI) na poziomie 30%, jeżeli kapitał uzyskasz u bociana na RRSO przekraczającą 90%? 😟 Właśnie #WACC odpowie Ci, ile kosztują pieniądze potrzebne na realizację inwestycji 👍.

Jak to policzyć – są kalkulatory, chcesz, to omiń ten punkt. Dalej będzie ciekawiej 😉

Jeżeli jednak wciąż ze mną jesteś, to super. Wytłumaczę Ci o co chodzi z tymi literkami.

WACC

E – tyle kasy możesz przeznaczyć na realizację projektu z własnych środków,

D – Tyle kasy trzeba pożyczyć, żeby zrealizować projekt

E + D – To budżet Twojego projektu

– tyle kosztuje Cię kapitał własny

– Tyle kosztuje pożyczka

(1- t) – tarcza podatkowa

Czym jest kapitał własny?

Jest to kwota dochodu, jaka została uzyskana przez działalność operacyjną spółki 😌. To kwota, którą inwestor (właściciel firmy) może sobie wypłacić jako dywidendę. Może sobie wypłacić, ale nie musi, bo kwota ta może posłużyć do reinwestycji w projekt IT, który właśnie masz zamiar zrealizować 💻. Tu ciekawostka: koszt tego kapitału jest wyższy niż koszt kapitału obcego. Bardziej się opłaca pożyczyć kasę na procent niż skorzystać z tego, co masz na koncie 😮. Jeżeli bowiem koszt kapitału własnego i koszt długu  jest równy, to kapitał własny jest droższy, bo od kosztu długu odliczasz jeszcze tarczę podatkową (1-t) 💡. Przecież odsetki od pożyczek są kosztem księgowym. Natomiast koszt kapitału własnego już nie, drodzy Państwo 🤔.

Trudnością w wyliczeniu kosztu kapitału własnego jest to, że nie ma on charakteru księgowego. Zatem nie istnieje w księgach rachunkowych konto, z którego można przepisać kwotę i mieć to z głowy. Istnieje kilka modeli, które pozwalają nam go wyliczyć. Na nasze nieszczęście jest to proces dość pracochłonny, który zabierze sporą ilość pracy energii i zasobów. Dlatego w celu uproszczenia proponuję, aby ten szacunek dla własnego dobra sobie uprościć i ustalić go na poziomie inwestycji o niskim lub zerowym ryzyku. Na przykład w obligacje skarbu państwa. Jest to nie w pełni precyzyjny sposób, ale dla przedsięwzięć średniego i małego rozmiaru wydaje się być jak najbardziej wystarczający.

Czym jest dług?

D, dług, to kwota, jaką trzeba wesprzeć realizację projektu 💪, to kwota, której nie mamy na koncie 😬. Kwota ta jest oczywiście oprocentowana, a koszt tego oprocentowania to , gdzie ten koszt to RRSO (Realna Roczna Stopa Oprocentowania) 📈. Ważne jest to, by nie liczyć kosztu po nominalnym oprocentowaniu (tym, które na pewno dostaniesz w mailu od swojego doradcy oraz tym, które jest największą czcionką na ulotce wypisane) 💼, ponieważ spowoduje to przekłamanie wyniku 😓.

Czym jest tarcza podatkowa?

Tarcza podatkowa działa na naszą korzyść 💰. Koszt pożyczki z źródeł zewnętrznych obniża podstawę do wyliczania podatku dochodowego i składki zdrowotnej 🏥. Pod „t”, należy podstawić sumę wszystkich podatków oraz składek, które są zależne od naszego dochodu 🧮.

Powiązanie WACC z analizą ROI: jaki jest związek?

Jeżeli wiemy już, jaki jest średni ważony koszt pozyskania kapitału na nasz projekt, to wiemy, ile musimy na projekcie zarobić, aby w ogóle opłacało się go realizować 💪. Przy czym „opłacało” z punktu widzenia ekonomicznego 📈. Nie uwzględniam też aspektów pozafinansowych, np. bezpieczeństwa itp. 🛡️ O tym, o ile zwróci się zainwestowany kapitał, powie nam dobrze nam już znane #ROI 😌.

Przypomnę w skrócie 💡. Wynikiem #ROI jest wartość wyrażona w procentach, która mówi, ile % zarobimy na każdej zainwestowanej złotówce 💸. #WACC natomiast powie, ile nas kosztuje każda z tych włożonych na start złotówek 😬. No i tu chyba już łatwo. Jeżeli #ROI jest niższe niż #WACC, to znaczy, że nie opłaca się realizować projektu, ponieważ ten będzie nierentowny 😓.

Wszystkie możliwe scenariusze:

WACC < ROI – projekt uzasadniony ekonomicznie,

WACC = ROI – decyzji o realizacji projektu lub nie można podjąć na podstawie finansów,

WACC > ROI – projekt nie jest uzasadniony ekonomicznie.

Mam nadzieję, że jasnym jest to, że sformułowanie „uzasadniony” / „nieuzasadniony” odnosi się tylko do badanej kwestii. Finansów. O tym, czy projekt należy zrealizować ze względu na:

[1] Bezpieczeństwo,

[2] PR

[3] aktualizację technologii, podążanie za bieżącymi trendami technologicznymi,

Decydują już czynniki poza portfelem inwestora.

5 ciekawostek o WACC

Zależność od Ryzyka:

#WACC zależy od ryzyka związanego z prowadzoną działalnością 😨. Jeżeli Twój biznes jest ryzykowny, szczególnie jeżeli mówimy o zawodach z podwyższonym ryzykiem, istnieje realna szansa na niepowodzenie, uzależniasz biznes na spekulacjach, korzyści dla klientów są odroczone w czasie itp., oznacza to, że Twoje #WACC będzie wyższe 📈. Dlaczego? Bo oczekiwania inwestorów ryzykujących więcej są po prostu wyższe 💰. To tak zwana premia za ryzyko 🎲.

Warto zrozumieć też to, że zwrot z inwestycji niekoniecznie musi oznaczać, że tą kasę, której oczekuje inwestor, będziemy musieli mu wypłacić 💸. Może też być tak, że równowartość oczekiwanej stopy zwrotu z inwestycji zostanie odzwierciedlona w aktywach inwestora. To znaczy, że wartość udziałów lub akcji wzrośnie 📊. Tak samo, odroczony w czasie zwrot pożyczonego kapitału będzie wymagał zapłaty (nominalnie) wyższych odsetek 🧮.

Prowadząc biznes oparty na emocjach ludzi – na przykład krótkotrwałe mody takie jak tajskie lody (te wyrabiane na zimnych blatach za pomocą szpachelek do tapety 😉), Tamagochi 🐣. Zniknęły chyba nawet szybciej, niż się pojawiły 🚀. Cechy opłacalności tych biznesów są takie: 💼

Rola Polityki Dywidend:

Na koszt WACC może wpływać także polityka dywidend 📊. Jeżeli akcjonariusze/właściciele firmy przyzwyczają się do częstych wypłat dywidend, skłonność do „pożyczenia” tej dywidendy na realizację projektu jest niższa (mimo, że zwrot z tej inwestycji potencjalnie da lepszy zysk) 💸. To prosta zależność. Jeżeli masz do wyboru dostać teraz 5.000,00 zł 💰 lub za 2 lata 10.000,00 zł, to co wybierasz ❓🤔.

Czynnik Beta:

W obliczaniu WACC można używać czynnika beta 📈. Zmierzymy nim reakcję akcji firmy na zmiany na ogólnym rynku. To wyższa szkoła jazdy 🚀. Tutaj uchylę rąbka tajemnicy na temat tego, co czeka cierpliwych, którzy wytrwają do końca tej serii 😎. Wyższy beta oznacza, że wrażliwość firmy jest większa na zmiany rynkowe. Ma to wpływ na wartość bieżącą netto (NPV), przez co również na koszt kapitału własnego, a tym samym na co? Na W-A-C-C… 🏦.

WACC a Zarządzanie Ryzykiem:

Ten punkt może zainteresować również inwestorów 🕵️. Jeżeli przedmiot inwestycji ma wysokie WACC, może to oznaczać podwyższone ryzyko inwestycyjne 🚧. Jeżeli nie są w dokumentach projektowych wykazane inne czynniki, które to ryzyko ujawniają, to widząc wyższe WACC daje powód do tego, by zacząć drążyć 🔍.

Zobrazuję to na przykładzie. Jeżeli planowana jest inwestycja na zakup systemu IT, który przewyższa wartość przedsiębiorstwa, wówczas koszt finansowania liczony przez kredytodawców będzie wyższy, w związku z podwyższonym ryzykiem 💰. To działa tak samo jak w przypadku kredytów hipotecznych. Tak zwane zawody wolne – lekarz, prawnik są obarczeni niższym ryzykiem utraty pracy 💼. Dlatego oferty kredytowe dla tych specjalizacji są zazwyczaj lepsze niż dla przeciętnego Kowalskiego. WACC zakupu nowego domu dla wolnych profesji będzie niższe 🏠.

Koszty Transakcyjne:

Ciekawym źródłem pozyskania kapitału jest emisja akcji lub obligacji 💵. Wówczas inwestor „sprzedając część firmy” (nie tracąc przy tym pakietu kontrolnego) pozyskuje kapitał na realizację projektu 💼. Kosztem pozyskania tego kapitału jest koszt transakcji czy też emisji takich akcji. Co za tym idzie, Średnio Ważony Koszt Kapitału (WACC) jest wówczas wyższy 📈.

Interpretacja wyników WACC

Podchodząc do interpretacji wyników WACC, musimy wbić sobie do głowy jedno. To nie jest analiza zysków, a kosztów 💸. Mimo, że w trakcie analizy opisujemy oczekiwane zyski inwestorów, to nie oni są kluczem 🔑. To jest informacja o tym, ile decydent o podjęciu ryzyka musi zapłacić podmiotom, które „pożyczą” kasę na realizację projektu 💼.

Co mówi nam niski WACC?

Niski WACC sugeruje, że koszty pozyskania kapitału firmy są stosunkowo niewielkie. To bardzo dobra informacja dla każdego interesariusza, ponieważ niskie koszty finansowania inwestycji pozwalają twierdzić, że różnica między ROI a WACC będzie na tyle atrakcyjna, że zwrot z każdej wpłaconej złotówki będzie większy 💰. Inwestor będzie bardziej skłonny do tego, by uruchomić większe rezerwy. Co ważne, tyczy się to również finansowania zewnętrznego. Jeżeli bowiem ryzyko inwestycji będzie niższe, kredytodawców chętnych będzie więcej, co za tym idzie, na rynku konkurencyjnym ofert będzie więcej i będzie większa skłonność do negocjacji warunków kredytowania 💼.

Co mówi nam wysoki WACC?

Jeżeli nie kieruje nami stan wyższej konieczności i porównujemy różne projekty, wyższe WACC będzie mniej korzystną opcją. Inwestorzy, mając w portfelu większą ilość inwestycji, będą mieli mniejszą skłonność do wypłacenia dywidend z innych źródeł o niższym WACC, na potrzeby zrealizowania inwestycji o wykazanym wyższym WACC 📈. Na rynku finansowania projektów kapitałem z zewnątrz będzie dokładnie odwrotna sytuacja, jak opisałem w punkcie powyżej. Ofert będzie mniej, zatem będą droższe i skłonność do negocjacji niższa 📉.

To jest tak jak z budowaniem domu. Kredyt hipoteczny można uzyskać w każdym banku, oczywiście zakładając, że ma się zdolność. Oferty na te kredyty są niższe i są również większe skłonności do negocjowania warunków 🏠. Jeżeli natomiast pojawi się potrzeba wybudowania budynku w specyficznej, niestandardowej technologii np. z łatwopalną konstrukcją, to kredytodawców będzie znacznie mniej, oferty wyższe i brak lub niewielka opcja negocjacji 🔥.

Jak WACC i ROI uzupełniają się w ocenie inwestycji?

Jeżeli ROI jest niższe niż WACC i nie ma innych przesłanek do tego, aby realizować inwestycję, należy ją porzucić. Niższe ROI oznacza, że z każdej zainwestowanej złotówki będziemy musieli oddać cały zysk i nie zaspokoi to potrzeb wierzycieli.

Jeżeli staniesz przed koniecznością „obrony” swojego projektu, czyli musisz zdobyć dodatkowe finansowanie lub wykazać, że Twój projekt ma przewagę nad innymi, koniecznie posługuj się ROI. PM, który wykaże, że dzięki rezultatom jego projektów będzie wyższe ROI nad pozostałymi, wygra.

Przykład:

1️⃣Średnio ważony koszt kapitału w firmie ABC wykosi WACC = 9%,

2️⃣Zwrot z inwestycji X wysoni ROI = 11%,

3️⃣Zwrot z inwestycji Y wynosi ROI = 12%,

4️⃣Zwrot z inwestycji Z wynosi ROI 7%,

W tym przykładzie inwestycja Z powinna zostać odrzucona na starcie. Jeżeli budżet pozwala, wówczas uzasadniona jest realizacja inwestycji X oraz Y, chyba że wzajemnie się wykluczają lub ich produkty są zamiennikami.

Podsumowanie i zakończenie

Główne wnioski z artykułu

Sam sposób wyliczenia WACC jest raczej prostą sprawą 😌. Wyliczenie kosztu kapitału pozyskanego w formie długów również nie nastręcza problemów. Największym wyzwaniem przy tworzeniu analizy WACC, jest wyliczenie kapitału własnego 🧮. Niestety, ale to nie działa tak, że przychodzi do Was właściciel i mówi „Areczku, ja wrzucę Ci na projekt dodatkowe 100.000,00 PeElEnów, ale pod warunkiem, że zarobisz dla mnie na tym 30%.” Stąd też do analizy WACC należy podejść już z pewnym bagażem doświadczeń lub pójść po niższej linii oporu – skorzystać z propozycji, o której pisałem wyżej.

Nie należy jednak pomijać tego wątku analizując strategię rozwoju swojego biznesu 💼. Nawet #SoloPrzedsiębiorca, w pewnym momencie powinien zacząć analizować swój portfel i dywersyfikować ryzyko związane z projektami, które realizuje lub planuje 📈.

Ważnym jest też to, że wyniki uzyskane przez WACC szczególnie podczas wyliczania kosztu kapitału własnego mogą być subiektywne. Większa skłonność inwestora do lokowania środków w IT da inny rezultat niż u tego, który preferuje inwestycje np. w złoto 💰.

Dzięki wielkie, że jesteś tutaj w ostatnim akapicie tego artykułu 🙏. Jest mi bardzo miło, że go czytasz. Jeżeli tylko czujesz, że jego wartość ułatwiła Ci poszukiwanie złotego środka podczas podejmowania decyzji o realizacji bądź nie Twoich projektów, zostaw po sobie jakikolwiek ślad 👣. Obecnie moje treści czyta nawet 2 tysiące osób tygodniowo. Co jest dla mnie mega motywujące 🚀.